Sauma het meer vrae ná besoek aan Russiese myn

Kenners sing lofsange
Verskeie kundiges het hul ervarings gedeel van hul besoeke aan uraanmyne in Rusland en Kazakstan waar in situ-loging reeds toegepas word.
Francoise Steynberg
Die besoek aan die myn het beslis nie ons vrese van moontlike besoedeling van ons enigste bron van drinkwater besweer nie, sou die mynbedrywighede toegelaat word om in die Stampriet-akwiferkom voort te gaan.

Dit is die boodskap van twee lede van die Vereniging vir Uraanmynbou in die Stampriet-akwifer (Sauma), Jako en Danny van Wyk, wat op uitnodiging van Headspring Investment ’n afvaardiging vergesel het om die Dalur-myn in Rusland in Augustus 2023 te besoek.

Headspring is deur Uranium One, ’n filiaal van Rusland se Rosatom-uraanmynonderneming, wat sy Wings-projek in die Hardapstreek – ’n uraanmyn wat in situ-loging gebruik – probeer bevorder. Die projek wag op goedkeuring om met ’n toetsfase voort te gaan.

Verskeie kundiges, asook omgewingskenners, het verlede week hul ervarings by ’n mediakonferensie in Windhoek gedeel van hul besoeke aan myne in Rusland en Kazakstan waar in situ-loging reeds toegepas word.

Twee verteenwoordigers van Sauma kon nie die mediakonferensie bywoon nie, maar het ’n verklaring uitgereik wat nie tydens die geleentheid gelees is nie.

“As kritici van die voorgestelde in situ-mynbou in ons enigste beskikbare waterbron, het ons besoek aan die myn ons egter met meer vrae as antwoorde gelaat,” lui die verklaring.

“Met die eerste oogopslag blyk alles in orde te wees. Uitgestrekte koringlande tesame met woude omring die myngebied. ’n Oorvloed oppervlakwater is sigbaar in wat duidelik baie vrugbare boerderygrond is.”

Die Sauma-afvaardiging meen dit blyk dat die mynbedryf duidelik ’n goed bestuurde operasie is.

“Ons bekommernisse is egter nie wat die oog kan sien nie, maar die wetenskap wat onder die oppervlak van ons grond gebeur. Geen aanduiding hoegenaamd is gegee of die waterbron waar die uraanneerslag aktief ontgin word vir menslike verbruik of landboudoeleindes gebruik word nie,” sê die twee lede.

“Selfs nie of hierdie water sout is of nie. Wat duidelik is, is dat daar so ’n oorvloed oppervlakwater is dat dit hoogs onwaarskynlik is dat hierdie waterbron vir menslike verbruik of landboudoeleindes gebruik sal word.”

Kazakstan is van nature ’n souterige gebied, waar die bevolkingsverspreiding baie yl is.

Die twee Sauma-lede sê ’n antwoord op ’n direkte vraag rakende die sementeringsproses wat gebruik moet word om te verseker dat die verskillende akwifers in die Stampriet-akwiferstelsel nie mekaar besoedel nie, “het duidelik aangedui dat die ingewikkeldheid van ons akwiferstelsel nie verstaan ??word nie”.

Hulle sê hulle het ook nooit onafhanklike wetenskaplike bewyse gekry dat hierdie waterbron, waarin die mynbedrywighede plaasvind, nie besmet is nie.

Die mynboutegniek behels die inspuiting van chemikalieë om ondergrondse uraan op te los en dan die oplossing uit te pomp. Kommer bestaan dat dit die belangrike ondergrondse waterbron kan besoedel.

Sowat 88% van die totale wateronttrekking uit die Stampriet-kom word vir besproeiing (sowat 6,1 miljoen kubieke meter per jaar) aangewend, volgens Sauma.



RUSSIESE MYN VERSKAF DATA

Volgens die bedryfsdirekteur van Headspring, Aldo Hengari, moet die projek nou voortgaan met die toetsfase om die omgewingsimpak ten volle te verstaan en te bepaal presies hoeveel rehabilitasie moontlik nodig sal wees.

Die besturende direkteur van Environam Consultants, Colin Namene, was in Junie vanjaar saam met onder meer hidrogeoloog Spike Shippiku by die Dalur-uraanmyn in Rusland.

Namene het gesê aanvanklike teenkanting van boerdery en omliggende gemeenskappe is in Rusland oorkom deur data met die gemeenskappe rondom die myn te deel.

“Die versameling van wetenskaplike inligting is noodsaaklik.”

Vir Shippiku was die samewerking tussen die myn en die plaaslike boerderygemeenskappe indrukwekkend.

Die gemeenskapsaktivis Sam Tjiuiju van Aminuis het ook die Russiese myn in Augustus verlede jaar besoek waar hy een boer met meer as 2 000 melkkoeie ontmoet het.

Packy Pakarae van die Epikuro-kiesafdeling in Omaheke-streekraad was ook in 2023 by die Dalur-myn en hy het benadruk Namibiese gemeenskappe wil ontwikkel en hul lewensomstandighede verbeter, maar moet ook die erfenis van toekomstige geslagte bewaar.

“Die deurlopende assessering van die ekologiese impak van mynbou is noodsaaklik,” het hy gesê.

’n Metallurg en besturende direkteur van die Water Solution Group, dr. Kuiri Tjipangandjara, het gesê beide Suid-Afrika en Botswana oorweeg in situ-mynbou binne die Stampriet-akwifer wat buurlande met Namibië deel en daar moet met Orasecom, wat die waterbronne vir die drie lande en Lesotho bestuur, besprekings gehou word om dié kwessie te bevorder.

Hy meen onderrig en inligting is nodig om mense naby die voorgestelde in situ-uraanmynprojek buite Stampriet van die veiligheid en voordele van die projek te oortuig.

Hy het die Karatau-uraanmyn in Kazakstan in November 2022 besoek.

[email protected]

Comments

Namibian Sun 2024-11-10

No comments have been left on this article

Please login to leave a comment

Premier League: Liverpool 2 vs 0 Aston Villa | Brighton 2 vs 1 Manchester City | Wolves 2 vs 0 Southampton | West Ham 0 vs 0 Everton | Crystal Palace 0 vs 2 Fulham | Brentford 3 vs 2 Bournemouth Katima Mulilo: 21° | 34° Rundu: 20° | 25° Eenhana: 19° | 29° Oshakati: 22° | 30° Ruacana: 20° | 31° Tsumeb: 21° | 30° Otjiwarongo: 18° | 30° Omaruru: 16° | 31° Windhoek: 15° | 28° Gobabis: 16° | 31° Henties Bay: 12° | 19° Wind speed: 26km/h, Wind direction: S, Low tide: 04:05, High tide: 10:43, Low Tide: 17:11, High tide: 23:27 Swakopmund: 14° | 15° Wind speed: 37km/h, Wind direction: SW, Low tide: 04:03, High tide: 10:41, Low Tide: 17:09, High tide: 23:25 Walvis Bay: 12° | 21° Wind speed: 39km/h, Wind direction: SW, Low tide: 04:03, High tide: 10:40, Low Tide: 17:09, High tide: 23:24 Rehoboth: 14° | 30° Mariental: 13° | 30° Keetmanshoop: 10° | 28° Aranos: 14° | 31° Lüderitz: 14° | 24° Ariamsvlei: 11° | 29° Oranjemund: 15° | 20° Luanda: 25° | 26° Gaborone: 18° | 22° Lubumbashi: 16° | 32° Mbabane: 17° | 21° Maseru: 12° | 26° Antananarivo: 15° | 32° Lilongwe: 23° | 34° Maputo: 21° | 29° Windhoek: 15° | 28° Cape Town: 15° | 24° Durban: 18° | 20° Johannesburg: 15° | 20° Dar es Salaam: 25° | 31° Lusaka: 22° | 34° Harare: 21° | 33° Currency: GBP to NAD 22.67 | EUR to NAD 18.84 | CNY to NAD 2.45 | USD to NAD 17.58 | DZD to NAD 0.13 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.25 | EGP to NAD 0.35 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.64 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.06 | RUB to NAD 0.18 | INR to NAD 0.21 | USD to DZD 133.12 | USD to AOA 909.05 | USD to BWP 13.4 | USD to EGP 49.25 | USD to KES 129.2 | USD to NGN 1664.84 | USD to ZAR 17.59 | USD to ZMW 27.2 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index Same 0 | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1851.79 Down -1.41% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 14663.22 Up +1.21% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 31267.47 Up +0.72% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 684.46/OZ DOWN -0.0083 | Copper US$ 4.30/lb DOWN -0.027 | Zinc US$ 3 003.50/T UP 0.17% | Brent Crude Oil US$ 74.29/BBP DOWN -0.0215 | Platinum US$ 969.80/OZ DOWN -0.0274 Sport results: Premier League: Liverpool 2 vs 0 Aston Villa | Brighton 2 vs 1 Manchester City | Wolves 2 vs 0 Southampton | West Ham 0 vs 0 Everton | Crystal Palace 0 vs 2 Fulham | Brentford 3 vs 2 Bournemouth Weather: Katima Mulilo: 21° | 34° Rundu: 20° | 25° Eenhana: 19° | 29° Oshakati: 22° | 30° Ruacana: 20° | 31° Tsumeb: 21° | 30° Otjiwarongo: 18° | 30° Omaruru: 16° | 31° Windhoek: 15° | 28° Gobabis: 16° | 31° Henties Bay: 12° | 19° Wind speed: 26km/h, Wind direction: S, Low tide: 04:05, High tide: 10:43, Low Tide: 17:11, High tide: 23:27 Swakopmund: 14° | 15° Wind speed: 37km/h, Wind direction: SW, Low tide: 04:03, High tide: 10:41, Low Tide: 17:09, High tide: 23:25 Walvis Bay: 12° | 21° Wind speed: 39km/h, Wind direction: SW, Low tide: 04:03, High tide: 10:40, Low Tide: 17:09, High tide: 23:24 Rehoboth: 14° | 30° Mariental: 13° | 30° Keetmanshoop: 10° | 28° Aranos: 14° | 31° Lüderitz: 14° | 24° Ariamsvlei: 11° | 29° Oranjemund: 15° | 20° Luanda: 25° | 26° Gaborone: 18° | 22° Lubumbashi: 16° | 32° Mbabane: 17° | 21° Maseru: 12° | 26° Antananarivo: 15° | 32° Lilongwe: 23° | 34° Maputo: 21° | 29° Windhoek: 15° | 28° Cape Town: 15° | 24° Durban: 18° | 20° Johannesburg: 15° | 20° Dar es Salaam: 25° | 31° Lusaka: 22° | 34° Harare: 21° | 33° Economic Indicators: Currency: GBP to NAD 22.67 | EUR to NAD 18.84 | CNY to NAD 2.45 | USD to NAD 17.58 | DZD to NAD 0.13 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.25 | EGP to NAD 0.35 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.64 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.06 | RUB to NAD 0.18 | INR to NAD 0.21 | USD to DZD 133.12 | USD to AOA 909.05 | USD to BWP 13.4 | USD to EGP 49.25 | USD to KES 129.2 | USD to NGN 1664.84 | USD to ZAR 17.59 | USD to ZMW 27.2 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index Same 0 | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1851.79 Down -1.41% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 14663.22 Up +1.21% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 31267.47 Up +0.72% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 684.46/OZ DOWN -0.0083 | Copper US$ 4.30/lb DOWN -0.027 | Zinc US$ 3 003.50/T UP 0.17% | Brent Crude Oil US$ 74.29/BBP DOWN -0.0215 | Platinum US$ 969.80/OZ DOWN -0.0274