• Home
  • LOCAL NEWS
  • Mbangu okwa ti aakulupe taa pulwa iifendela kopenzela ‘kashi li pauyuuki nande’
KASHI LI PAUYUUKI KAAKULUPE: Paulus Mbangu okwa kondema kutya aakulupe taa gandja iifendela "kashi li pauuyuki nande” EFANO: OKUZA MOOMPUNGULILO
KASHI LI PAUYUUKI KAAKULUPE: Paulus Mbangu okwa kondema kutya aakulupe taa gandja iifendela "kashi li pauuyuki nande” EFANO: OKUZA MOOMPUNGULILO

Mbangu okwa ti aakulupe taa pulwa iifendela kopenzela ‘kashi li pauyuuki nande’

‘Aakulupe otaa mono iihuna’
Kamunsela gwoshikandjohogololo shaRundu yokOmikunda Paulus Mbangu okwa ti epangelo nali ninge omakonakono opo aakulupe yaa gandje iifendela.
Nikanor Nangolo
Kamunsela gwoshikandjohogololo shaRundu yokOmikunda Paulus Mbangu oshiwike shika okwa kondema okupulwa kwaakulupe ya gandje iifendela kutya "kashi li pauyuuki nande," ta nyenyeta kutya kashi li mondjila kAanambia mboka ya kala nokugandja iifendela sho ya li taa longo ya gwedhelwe ko ishewe iifendela iikwawo sho ya penzelwa.

"Inatu hepeka aakuluntu yetu; oya longo sha gwana nokuhumitha komeho oshilongo shetu, nongashingeyi ethimbo lyokutyapula openzela yawo itaa pulwa iifendela yokongulu," okwa ti, okwi indile wo uuministeli wiimaliwa wu tale oshinima shika neulomo.

Okwa ti omanga ongamba yokwaa gandja iifendela yokongulu ya gwedhelwa nosho onkatu ombwanawa, “Kashi li pauyuuki kaantu mboka ya kala nokugandja iifendela yokongulu sho ya li haa longo ihe natango oya tsikila nokugandja iifendela konima yokuya moshipundi shevululuko. Ndika ehepeko lyaakulupe, notatu indile uuministeli wu opaleke epuko ndika.”

"Aakulupe yetu oyendji otaa mono iihuna, notwa hala uuministeli wu ninge po sha. Otwa tegamena, momutumba omukwawo nenge montontwaveta ya landula ko, iipambele yaakulupe naamboka ya za miilonga otayi ka talika,” okwi indile.

Mbangu okwa popi ndhika mOmaandaha pethimbo lyoompata mEgumbo Etiyali lyopashigwana, moka aatotiveta ya li taa kundathana omalunduluko mOveta yIifendela yomo1981 (Income Tax Act of 1981), ndyoka tayi lalakanene okugwedhela ongamba yokwaagandja iifendela kiiketha yoopenzela dhaaniilonga.

Omanga omalunduluko taga popilwa kiilyo yimwe, Mbangu okwa nyenyeta kutya "kashi li mondjila oshimaliwa shopenzela shi kale tashi nanwa iifendela olundji."

Okwa gwedha po: "Pamaiuvo gandje, uuministeli owe tu suwakitha.”



Iikumungu yIifendela yoongeshefa oonshona

Mbangu okwa dhenge omuthindo kutya ontontwaveta oya ndopa okutala koompumbwe dhaanangeshefa aashona noyopokati.

"Kashi li pauyuuki omuntu ha kulula (barbershop) nenge e na okangeshefa okashona a tegelelwe a udhithe ofooloma kombinga iiyemo ye. Uuministeli ando inau tegelela oongeshefa adhihe oonshona dhi gandje iifendela, ngaashi naanaa ya gwedhele ongamba yiiyemo okuya N$100 000. Andola, oongeshefa dhi na iiyemo yi li meni lyomiliona yimwe komumvo inadhi gandja iifendela," okwa ti.

Mbangu okwa gandja uusama komulandu gwongashingeyi gwiifendela, ta ti inagu yela noihagu longo sha faathana.

"Uuna wa pula aanambelewa muuministeli wiimaliwa, otashi vulika ya tye ohaa longitha omulandu gwIifendela yomumwe (hybrid tax system), ngoka gwa kwatela mo iifendela yomeni lyoshilongo (source-based) niifendela ya za palwe (residence-based taxation). Kakele, etulo miilonga lyomulandu nguka inali faathana," okwa ti.

Okwa holola wo omausama ge li momulandu nomauvathanotsokumwe gaNamibia kombinga yiifendela yopaali niilonga ngaashi South Afrika, United Kingdom naSweden.

"Omatsokumwe ngaka oga nuninwa okukutha po okunanwa iifendela lwaali, ashike etulo miilonga lyawo kali li nawa natango. Omanga aaniiyemo iishona taa gandja iifendela, aanangeshefa ihaa gandja iifendela otaye tu lile shaa li pauyuuki, shoka kaa shi li mondjila," okwa ti.



Etsomukumo ku gandjwe iifendela

Pokati mpoka, omutotimpango gwoLandless People's Movement Harald Kambrude, okwa gandja uusama komalunduluko ga thanekwa, ta ti omilandu dhiifendela nadhi kale muuwanawa waakwashigwana nokuya tsa omukumo ya gandje iifendela nokwiilongekidhila openzela.

"Naye ete po omadhiladhilo taga kwatha oshigwana notaga tsu omukumo aantu ya gandja iifendela, noya kale nomadhiladhilo gokupungula oshimaliwa nokwiilongekidhila okuya mopenzela. Aantu oya hala okulonga, ashike inaa hala okupenzelwa, oshoka iimaliwa ya pungula ohayi ninwa po kiifendela," Kambrunde a nyenyeta.

[email protected]

Comments

Namibian Sun 2024-10-05

No comments have been left on this article

Please login to leave a comment

LaLiga: Leganés 0 vs 0 Valencia SerieA: Hellas Verona 2 vs 1 Venezia | Napoli 3 vs 1 Como European Championships Qualifying: Sunderland 2 vs 2 Leeds United | Bristol City 0 vs 0 Sheffield Wednesday | Stoke City 6 vs 1 Portsmouth | Sheffield United 1 vs 0 Swansea City | Preston North End 3 vs 0 Watford English Championship: Sunderland 2 vs 2 Leeds United | Bristol City 0 vs 0 Sheffield Wednesday | Stoke City 6 vs 1 Portsmouth | Sheffield United 1 vs 0 Swansea City | Preston North End 3 vs 0 Watford #N/A Currency: GBP to NAD 22.88 | EUR to NAD 19.17 | CNY to NAD 2.49 | USD to NAD 17.48 | DZD to NAD 0.13 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.28 | EGP to NAD 0.35 | KES to NAD 0.13 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.65 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.19 | RUB to NAD 0.18 | INR to NAD 0.21 | USD to DZD 132.61 | USD to AOA 910 | USD to BWP 13.21 | USD to EGP 48.29 | USD to KES 128.5 | USD to NGN 1656.86 | USD to ZAR 17.48 | USD to ZMW 26.4 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index Same 0 | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1868.17 Down -0.05% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 14167.03 Up +0.09% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 31720.5 Up +1.24% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI 9661.12 Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 653.84/OZ DOWN -0.0008 | Copper US$ 4.54/lb UP +0.38% | Zinc US$ 3 189.00/T DOWN -0.06% | Brent Crude Oil US$ 78.66/BBP UP +0.23% | Platinum US$ 988.89/OZ DOWN -0.0035 #N/A