Iiyemo yokapana noyuukuki ya tungitha egumbo
Omukalo omupu gwokutungilwa egumbo lyoye
Omukalimo gwomOshivelo ha landitha iikulya pomatala okwa gongele oshimaliwa she oomvula dha konda pomulongo sigo a tungu egumbo ndjoka a halele.
Konima yoomvula dha konda pomulongo dhokugongela nawa iiyemo ye ya za mokulanditha okapana nuukuki – opamwe neitulomo lye nuudhiginini we wokufuta aluhe ehangano lyokutungila omagumbo aaniiyemo iishona – omunangeshefa omunamimvo 50 ngoka e na oyana yane okwa tembukile nofamili ye megumbo lyondilo lyoondunda mbali dhokulala.
Akkla Abraham gumwe gwomaanelago 17 mboka ya ningi ooyene yomagumbo molukanda lwoExtension 1 mOshivelo moshiwike sha zi ko, okupitila mopolohalama yokutunga omagumbo yAaniiyemo iishona mboka ya kala moombashu (Shack Dwellers Federation of Namibia (SDFN).
Omvalele nomukalimo gwomOshivelo, enyanyu lyAbraham kalya li tali vulu okuyelekwa sho ominista yomapendulopo giilando nomikunda Erastus Uutoni e mu halele omayambeko nokwe mu pe iipatululo yegumbo lye epeepee momasiku 17 Maarsa.
Moonkundathana noshifo shoNamibian Sun, Abraham okwa ti okwa kala owala mOshivelo mokukala kwe akuhe.
Ina longa nale mepangelo nomoshikondo shopaumwene, okwa kala nokuhupa mokulanditha mOshivelo oomvula dha konda pomulongo ngashingeyi.
Osheeli she ngashingeyi oshi na oomvula 32 nonkelo ye oyi na oomvula 12, Abraham okwa ti okwa kala aluhe noondjuulukwe yokukala megumbo lye mwene moka ta putudhile oluvalo lwe.
“Onda kala aluhe nda hala egumbo lyandje. Okukala molukanda ethimbo ele okwa kala okudhigu. Nena onda nyanyukwa nondi uvite uuntsa nuunambano sho ndi na egumbo lyandje,” okwa ti.
Esindano nomuudhigu
Abraham okwa wayimine ehangano lyoShack Dwellers Federation of Namibia (SDFN) mo2014, ndjoka hali futwa koshiwike shi ikolela kiiyemo yiilyo yehangano ndika.
Mo2022, ehangano lyoSDFN olya pewa ehala mpoka tali vulu okutunga omagumbo galyo.
Abraham okwa fatulula kutya iimaliwa yimwe mbyoka a kala nokugongela momukomoko gwoomvula ndhoka oya longithwa mokwoopaleka ehala nokuli tula ominino dhomeya noshowo ominino dhomeya gohanya.
Omanga a pungula oshimaliwa she kehangano lyoSDFN, okwa patulula woo natango omayalulilombaanga gomapungulo gopaumwene, nelalakano haku tunga owala egumbo lyakwalukehe ihe egumbo ndjoka a hala.
“Ehangano olya pe ndje owala N$36 000, ashike owu wete kutya egumbo ndika olyoongushu yoN$170 000 lwaampo. Onda longitha oshimaliwa shandje ishewe ndi tunge egumbo ndika,” okwa ti.
“Inandi lya omukuli nande; mbika iimaliwa nda kala nokugongela momukomoko gwoomvula ndhoka nonda li noshilalakanenwa shokutunga egumbo lyandje nolyofamili yandje.”
Aantu yopeviivii
Abraham okwi indile aakalimo yomOshivelo – nAamibia ayehe koonono – mboka ye li mongundu yaaniiyemo iishona opo ya wayimine oopolohalama dhokutunga omagumbo gaaniiyemo iishona ngaashi ehangano lyoSDFN, opo ya vule okutungilwa omagumbo gawo.
“Kashi shi oshipu okugongela oshimaliwa, ashike ondjambi ombwanawa. Owa pumbwa okukala omuvuliki noto lalakanene shili ondjodhi yoye yi tse,” okwa kumagidha oshigwana.
Pokati mpoka, Uutoni okwa kombo kombunda oopolohalama dhokutungila aaniiyemo iishona omalukalwa, okwa ti olyo ekandulopo lyomukundu tali vulika notali tsikile mokukutha po omukundu nguka gwomagumbo omashona moshilongo.
“Ondi itaala kutya oopolohalama nga ndhika dhokutungila aaniiyemo iishona omagumbo odho ekandulopo lyomukundu tali vulika notali tsikile mokukondjitha omukundu gwomagumbo omashona moshilongo. Ehangano lyoShack Dwellers Federation lye tu ulukila natango kutya omukalo gwa kwatela mo ayehe momidhingoloko dhawo ogwo dhingi mokutunga omagumbo taga vulika kwaamboka ye ga pumbwa unene,” okwa ti.
“Onguuministeli, otu uvite uugumbo sho tatu kwatakanithwa, notatu tsikile nokulongela kumwe naakuthimbinga ya simana ngaashi: omalelo giilando nomikunda, omahangano gopaumwene, nomahangano gomoshigwana, opo tu yambidhidhe oopoloyeka sha faathana moshilongo ashihe.”
“Otwa hala okukwashilipaleka kutya ndika olyo etameko ashike mOshivelo noofamili odhindji okuza nena otadhi ka kwathwa koopoloyeka dha faathana dhokutunga omagumbo.”
Ohorongo Cement, oPupkewitz Foundation nOmbaanga yOtango yoPashigwana oya gandja oshimaliwa shi tungithe omagumbo 12, omanga omagumbo gatano oga tungithwa payambidhidho lyoshimaliwa shuuministeli womapendulopo giilando nomikunda.
Omagumbo gahetatu ogi ipyakidhila nokutungwa mOshivelo kolukanda lwoExtension 1.
[email protected]
Akkla Abraham gumwe gwomaanelago 17 mboka ya ningi ooyene yomagumbo molukanda lwoExtension 1 mOshivelo moshiwike sha zi ko, okupitila mopolohalama yokutunga omagumbo yAaniiyemo iishona mboka ya kala moombashu (Shack Dwellers Federation of Namibia (SDFN).
Omvalele nomukalimo gwomOshivelo, enyanyu lyAbraham kalya li tali vulu okuyelekwa sho ominista yomapendulopo giilando nomikunda Erastus Uutoni e mu halele omayambeko nokwe mu pe iipatululo yegumbo lye epeepee momasiku 17 Maarsa.
Moonkundathana noshifo shoNamibian Sun, Abraham okwa ti okwa kala owala mOshivelo mokukala kwe akuhe.
Ina longa nale mepangelo nomoshikondo shopaumwene, okwa kala nokuhupa mokulanditha mOshivelo oomvula dha konda pomulongo ngashingeyi.
Osheeli she ngashingeyi oshi na oomvula 32 nonkelo ye oyi na oomvula 12, Abraham okwa ti okwa kala aluhe noondjuulukwe yokukala megumbo lye mwene moka ta putudhile oluvalo lwe.
“Onda kala aluhe nda hala egumbo lyandje. Okukala molukanda ethimbo ele okwa kala okudhigu. Nena onda nyanyukwa nondi uvite uuntsa nuunambano sho ndi na egumbo lyandje,” okwa ti.
Esindano nomuudhigu
Abraham okwa wayimine ehangano lyoShack Dwellers Federation of Namibia (SDFN) mo2014, ndjoka hali futwa koshiwike shi ikolela kiiyemo yiilyo yehangano ndika.
Mo2022, ehangano lyoSDFN olya pewa ehala mpoka tali vulu okutunga omagumbo galyo.
Abraham okwa fatulula kutya iimaliwa yimwe mbyoka a kala nokugongela momukomoko gwoomvula ndhoka oya longithwa mokwoopaleka ehala nokuli tula ominino dhomeya noshowo ominino dhomeya gohanya.
Omanga a pungula oshimaliwa she kehangano lyoSDFN, okwa patulula woo natango omayalulilombaanga gomapungulo gopaumwene, nelalakano haku tunga owala egumbo lyakwalukehe ihe egumbo ndjoka a hala.
“Ehangano olya pe ndje owala N$36 000, ashike owu wete kutya egumbo ndika olyoongushu yoN$170 000 lwaampo. Onda longitha oshimaliwa shandje ishewe ndi tunge egumbo ndika,” okwa ti.
“Inandi lya omukuli nande; mbika iimaliwa nda kala nokugongela momukomoko gwoomvula ndhoka nonda li noshilalakanenwa shokutunga egumbo lyandje nolyofamili yandje.”
Aantu yopeviivii
Abraham okwi indile aakalimo yomOshivelo – nAamibia ayehe koonono – mboka ye li mongundu yaaniiyemo iishona opo ya wayimine oopolohalama dhokutunga omagumbo gaaniiyemo iishona ngaashi ehangano lyoSDFN, opo ya vule okutungilwa omagumbo gawo.
“Kashi shi oshipu okugongela oshimaliwa, ashike ondjambi ombwanawa. Owa pumbwa okukala omuvuliki noto lalakanene shili ondjodhi yoye yi tse,” okwa kumagidha oshigwana.
Pokati mpoka, Uutoni okwa kombo kombunda oopolohalama dhokutungila aaniiyemo iishona omalukalwa, okwa ti olyo ekandulopo lyomukundu tali vulika notali tsikile mokukutha po omukundu nguka gwomagumbo omashona moshilongo.
“Ondi itaala kutya oopolohalama nga ndhika dhokutungila aaniiyemo iishona omagumbo odho ekandulopo lyomukundu tali vulika notali tsikile mokukondjitha omukundu gwomagumbo omashona moshilongo. Ehangano lyoShack Dwellers Federation lye tu ulukila natango kutya omukalo gwa kwatela mo ayehe momidhingoloko dhawo ogwo dhingi mokutunga omagumbo taga vulika kwaamboka ye ga pumbwa unene,” okwa ti.
“Onguuministeli, otu uvite uugumbo sho tatu kwatakanithwa, notatu tsikile nokulongela kumwe naakuthimbinga ya simana ngaashi: omalelo giilando nomikunda, omahangano gopaumwene, nomahangano gomoshigwana, opo tu yambidhidhe oopoloyeka sha faathana moshilongo ashihe.”
“Otwa hala okukwashilipaleka kutya ndika olyo etameko ashike mOshivelo noofamili odhindji okuza nena otadhi ka kwathwa koopoloyeka dha faathana dhokutunga omagumbo.”
Ohorongo Cement, oPupkewitz Foundation nOmbaanga yOtango yoPashigwana oya gandja oshimaliwa shi tungithe omagumbo 12, omanga omagumbo gatano oga tungithwa payambidhidho lyoshimaliwa shuuministeli womapendulopo giilando nomikunda.
Omagumbo gahetatu ogi ipyakidhila nokutungwa mOshivelo kolukanda lwoExtension 1.
[email protected]
Comments
Namibian Sun
No comments have been left on this article