Ombelewa yOmuprima oya ti kutya Mbumba ke mo sha moshikumungu shetopolo lyiikulya ya zi koChina
Ombelewa yOmuprima oye ekelehi omahokololo kutya Omupresidente Nangolo Mbumba okwa nwetha mo etokolo kutya olwishi ndoka lwa za koChina nalu topolelwe Aashikoto, oshitopolwa shaandjawo hoka a yambukile.
Omunambelewa omukuluntupitithi mombelewa yOmuprima I-Ben Nanshandi okwa lombwele oshifo shoNamibian Sun ohela kutya Ombelewa yOmupresidente inayi kutha ombinga metokolo lyokutotha mo oshitopolwa shaShikoto osho shi pewe uushako wolwishi wu li omayovi omilongo ndatu mboka wa zi koChina.
Shika osha landula omakemo gaakwashigwana kutya omolwashike oshitopolwa shaShikoto osho ashike tashi mono uushako mbuka, oya nyenyeta kutya oku na iitopolwa yilwe mbyoka ya dhengwa ya lila koluhepo yi vule oshitopolwa shaShikoto.
Nashandi okwa ti etokolo okutopolela Aashikoto uushako wolwishi olya ningwa kwa talika konkalo nokomiyalu dha gandjwa, ndhoka tadhi ulike kutya omanyutu oga geya noonkondo moshitopolwa.
"Etopolo lyiikulya mbika inali nwetha mo kokutya omupresidente oko a yambukile kOshikoto. Edhiladhilo ndyoka olya puka. Etokolo olya tala konkalo yiikulya nomanyutu moshitopolwa ngaashi twe yi pewa,” Nashandi a fatulula.
“Shaashi owala kutya omupresidente omvalele yaShikoto, Aashikoto inaya mona omauwanawa? Aashikoto Aanamibia owala ya fa Aanamibia ayehe. Oya pumbwa nayo omauwanawa (omayakulo) gepangelo.”
Okutonatelwa nokulandulwa
Okwa gwedha po kutya sho omakwatho ngaka itaga gwanene ayehe, onkene osho opala noshuuka okutotha mo oshitopolwa shontumba kondandalunde. Shampa iikulya ya topolwa, ekwatho lyawo ohali vihwa, inashi fa to topolele oshilongo ashihe iikulya, oshoka oshidhigu okuyi tonatela noku yi landula.
“Oshikoto osha tothwa mo molwa omapekapeko ngoka ga ningwa pomathimbo ngaka nogu ulike kutya ondjala oyi li pokukwata Aashikoto unenene,” okwa fatulula.
"Mupya munene, oshoka omakwatho ita ge tu gwaneneni atuheni, itashi vulika tu pe aantu ayehe iikulya oshita."
Okwa ti osha simana okutotha mo omahala ngoka ga pumbwa ekwatho lyomeendelelo nokulandula omalunduluko tage etwa kopolohalama ndjika.
"Ngele hasho, otatu ki iyadha tatu mono omakwatho ngaka; nokupa gumwe mpaka, yaali mpeyaka, naashonashona ishewe hwiyaka."
Nashandi okwa ti okuza sho oshikukuta shi igidhwa ongonkalo yopaulumompumbwe mumvogu, omakwatho oge tu zile pondje okuza kAasamaria aanamutimahenda.
Iilongo ngaashi Qatar oye tu pe iikulya, mbyoka ya topolelwa iitopolwa niitopolwa, unenenene mbyoka tayi hepekwa komanyutu.
Iikulya tayi vulu okuliwa kaantu
Aakalimo yamwe oya holola omalimbililo gawo kutya omolwashike ya pewa olwishi kAachina.
“China okwa tseyika nawa ha longo olwishi lwa longwa mopulastika," Omushikoto a ti.
"KoYouTube okuudha uuvidio wAachina taya longo olwishi mopulastika yoyeneyene. Otatu shi tseya ngiini kutya olwishi nduka twa pewa inalu longwa mopulastika?”
Nashandi okwa ti epangelo ohali longele kumwe naanawino miikulya (aanongononi) mboka haya konakona iikulya mbika ya kwashilipaleke kutya otayi vulu okuliwa kaantu. Okwa gwedha po kutya kape na uumbangi tau koleke omahokololo ngoka gwolwishi lwopulastika.
"Omahokololo ngoka oko ga kala, ashike ohatu longele kumwe naanongononi yiikulya shampa iikulya ya thiki moshilongo, nohaye tu kwashilipaleke kutya otayi vulu okuliwa kaantu,” Nashandi a ti.
“Itashi vulika epangelo li gandje iikulya ya ninga nayi nenge ya felefala. Katu shi shi nokatu na uuyelele ngele omahokololo ngono oge na uushili.”
[email protected]
Omunambelewa omukuluntupitithi mombelewa yOmuprima I-Ben Nanshandi okwa lombwele oshifo shoNamibian Sun ohela kutya Ombelewa yOmupresidente inayi kutha ombinga metokolo lyokutotha mo oshitopolwa shaShikoto osho shi pewe uushako wolwishi wu li omayovi omilongo ndatu mboka wa zi koChina.
Shika osha landula omakemo gaakwashigwana kutya omolwashike oshitopolwa shaShikoto osho ashike tashi mono uushako mbuka, oya nyenyeta kutya oku na iitopolwa yilwe mbyoka ya dhengwa ya lila koluhepo yi vule oshitopolwa shaShikoto.
Nashandi okwa ti etokolo okutopolela Aashikoto uushako wolwishi olya ningwa kwa talika konkalo nokomiyalu dha gandjwa, ndhoka tadhi ulike kutya omanyutu oga geya noonkondo moshitopolwa.
"Etopolo lyiikulya mbika inali nwetha mo kokutya omupresidente oko a yambukile kOshikoto. Edhiladhilo ndyoka olya puka. Etokolo olya tala konkalo yiikulya nomanyutu moshitopolwa ngaashi twe yi pewa,” Nashandi a fatulula.
“Shaashi owala kutya omupresidente omvalele yaShikoto, Aashikoto inaya mona omauwanawa? Aashikoto Aanamibia owala ya fa Aanamibia ayehe. Oya pumbwa nayo omauwanawa (omayakulo) gepangelo.”
Okutonatelwa nokulandulwa
Okwa gwedha po kutya sho omakwatho ngaka itaga gwanene ayehe, onkene osho opala noshuuka okutotha mo oshitopolwa shontumba kondandalunde. Shampa iikulya ya topolwa, ekwatho lyawo ohali vihwa, inashi fa to topolele oshilongo ashihe iikulya, oshoka oshidhigu okuyi tonatela noku yi landula.
“Oshikoto osha tothwa mo molwa omapekapeko ngoka ga ningwa pomathimbo ngaka nogu ulike kutya ondjala oyi li pokukwata Aashikoto unenene,” okwa fatulula.
"Mupya munene, oshoka omakwatho ita ge tu gwaneneni atuheni, itashi vulika tu pe aantu ayehe iikulya oshita."
Okwa ti osha simana okutotha mo omahala ngoka ga pumbwa ekwatho lyomeendelelo nokulandula omalunduluko tage etwa kopolohalama ndjika.
"Ngele hasho, otatu ki iyadha tatu mono omakwatho ngaka; nokupa gumwe mpaka, yaali mpeyaka, naashonashona ishewe hwiyaka."
Nashandi okwa ti okuza sho oshikukuta shi igidhwa ongonkalo yopaulumompumbwe mumvogu, omakwatho oge tu zile pondje okuza kAasamaria aanamutimahenda.
Iilongo ngaashi Qatar oye tu pe iikulya, mbyoka ya topolelwa iitopolwa niitopolwa, unenenene mbyoka tayi hepekwa komanyutu.
Iikulya tayi vulu okuliwa kaantu
Aakalimo yamwe oya holola omalimbililo gawo kutya omolwashike ya pewa olwishi kAachina.
“China okwa tseyika nawa ha longo olwishi lwa longwa mopulastika," Omushikoto a ti.
"KoYouTube okuudha uuvidio wAachina taya longo olwishi mopulastika yoyeneyene. Otatu shi tseya ngiini kutya olwishi nduka twa pewa inalu longwa mopulastika?”
Nashandi okwa ti epangelo ohali longele kumwe naanawino miikulya (aanongononi) mboka haya konakona iikulya mbika ya kwashilipaleke kutya otayi vulu okuliwa kaantu. Okwa gwedha po kutya kape na uumbangi tau koleke omahokololo ngoka gwolwishi lwopulastika.
"Omahokololo ngoka oko ga kala, ashike ohatu longele kumwe naanongononi yiikulya shampa iikulya ya thiki moshilongo, nohaye tu kwashilipaleke kutya otayi vulu okuliwa kaantu,” Nashandi a ti.
“Itashi vulika epangelo li gandje iikulya ya ninga nayi nenge ya felefala. Katu shi shi nokatu na uuyelele ngele omahokololo ngono oge na uushili.”
[email protected]
Comments
Namibian Sun
No comments have been left on this article