• Home
  • AGRICULTURE
  • Omukwaniilwa gwaNdonga ita popile ekalepo lyomusinda omutiligane

WE ARE ALL EQUAL: Omukwaniilwa of Ondonga, Fillemon Shuumbwa Nangolo. PHOTO: Tuyeimo Haidula
WE ARE ALL EQUAL: Omukwaniilwa of Ondonga, Fillemon Shuumbwa Nangolo. PHOTO: Tuyeimo Haidula

Omukwaniilwa gwaNdonga ita popile ekalepo lyomusinda omutiligane

Omukwaniilwa a hala aaniimuna yomonooli ya pewe oompito dhongeshefa
Omukwaniilwa gwaNdonga okwa popi kutya oominista ohadhi li onyama uuna tadhi talelepo oshitopolwa shomonooli omanga tadhi tsikile nokugamena ekalepo lyomusinda omutiligane.
TUYEIMO HAIDULA
Omukwaniilwa gwoshitunda shaNdonga Fillemon Shuumbwa okwa popi kombinga yoominista dhoka hadhi li onyama ya za monooli yoshilongo kondje yomusinda omutiligane ngaashi hashi ithanwa ihe oyo ye li ompinge nekuthepo lyomusinda ngoka nomatompelo guutile wetaandeleko lyomikithi dhiimuna.

Nangolo okwa popi kutya ekandulepo lyomukundu gwaanafaalama konooli yoshilongo olya pumbwa okumonika mbala.

Omuhwahwameki Job Amupanda ogumwe gwaamboka taya kondjitha ekuthepo lyoongamba dhoka, na okwa yi kompangu ta popi kutya ekalepo lyomusinda ngoka otali tongola aanafaalama yomonooli mboka itaya vulu okukutha ombinga mongeshefa yokutuma onyama pondje yoshilongo ngaashi aanafaalama yomuumbugantu woshilongo.

Kakele komalanditho nonyama yokulya momagumbo inayi pitikwa okupita poongamba dhoka.

Pethimbo lyoonkundathana a ningwa nadho koshifokundaneki shoNamibian Sun koprograma ‘The Agenda’, Nangolo okwa popi kutya epangelo olya pumbwa okukutha po oongamba dhoka nenge okukonga ekandulepo lyomukundu kaanafaalama yomonooli opo ya vule woo okutyapula ongeshefa ngaashi ndjoka tayi tyapulwa kuyakwawo mboka ye li haandiyaka omusinda.

“Ope na iinima iyali. Otwa ngwangwana. Uuna oominista tadhi talelepo Ombala yaNdonga ohatu dhipaga iikombo oshowo oongombe na ohaya li. Omusinda omutiligane otagu ti ngiini? Otaya ti iimuna yetu oyi na omikithi ihe ohaye yi li,” omukwaniilwa a popi.

“Itashi kwathele okukala wu na omusinda omutiligane ihe ngele wu li huka oto li onyama ndjoka ihe ngele wa shuna kOvenduka oto popi kutya onyama oyi na omikithi.”

Omukwaniilwa okwa popi kutya ngele epangelo itali vulu okukutha po omusinda omitiligane nena nali tule miilonga omilandu tadhi vulu okulandulwa kaniimuna yomonooli opo yiikalekele iimuna yawo nokonima taye yi tumu nduno muumbugantu opo yi vule okutumwa momalanditho gopondje.

“Elanditho lyiimuna okuza monooli yoshilongo otali vulu okuningwa konima yomasiku 24 iimuna yiikalekelwa. Epangelo nali kuthepo omusinda omutiligane nenge li tupe ompito yokwiikalekela iimuna yetu tse tu vule okuyi fala hoka twa hala okuyi fala. Otashi etitha ohenda okumona aanafaalama yamwe taya mono omauwanawa omanga tse tuli huka niimuna ya faathana ihe yo otaya hupu nawa omanga tse tatu mono iihuna nokulanditha molwaashoka kaku na ongeshefa.”

Nangolo okwa gwedha po kutya ina kundathana omaiyuvo ge ngoka nagumwe gwomaanepangelo ihe ota pangele okushininga mbala.

Nangolo okwa popi kutya monooli aanafaalama oye na yomwaalu gwoongombe guli poongombe 500 sigo 600 ihe kape na ongeshefa.

Momvula yo 2018 onooli okwali ya tengenekwa yi na oongombe dhi li poomiliyona 1.6 oshowo iikombo 700 000 noonzi 430 000 ihe ompito yomalanditho kayi po, unene sho aanafaalama mboka ya ngambekwa okutuma momalanditho gopondje iimuna yawo.

“Ipula kutya uutana ungapi to mono komvula, ongombe shampa yamningi oomvula hamano oto vulu okuyi landithapo kaakulukadhi mboka haya landithile oyama momatala ihe oomvula dhika itaya ningi iiyemo.”

"Oositola ngaashi Spar, Choppies naShoprite ngashiingeyi otadhi gandja ompito kaantu yetu ihe otaya pula gumwe a kale e na okatomeno kopamuthika. Hewa ongeshefa otayi ende ngaa tayi ya. Ondi wete kutya epangelo olya pumbwa okulombwela oostola opo kadhi lande onyama handiyaka yomusinda opo aaniimuna yetu ya vule okumona uuwanawa,” Nangolo a popi.

Aaniimuna yamwe oyali ya gandja omaiyuvo opo oongamba dhomusinda omutiligane dhi falwe koongamba dhaNamibia nAngola molwashoka omikithi odhindji oko hadhi zilile hoka, ihe Nangolo ita tsu kumwe nomaiyuvo ngoka ta popi kutya odhalate ndjoka otayi ka tetwapo kaakwashigwana uuna ya tulwapo.

Comments

Namibian Sun 2024-09-08

No comments have been left on this article

Please login to leave a comment

Currie Cup: Airlink Pumas 14 vs 41 Toyota Cheetahs XV | Fidelity ADT Lions 62 vs 5 NovaVit Griffons | Suzuki Griquas 37 vs 29 DHL Western Province Rugby Championship: Argentina 67 vs 27 Australia | Springboks 18 vs 12 New Zealand Katima Mulilo: 18° | 38° Rundu: 15° | 38° Eenhana: 15° | 38° Oshakati: 16° | 34° Ruacana: 16° | 34° Tsumeb: 19° | 33° Otjiwarongo: 14° | 32° Omaruru: 14° | 32° Windhoek: 13° | 29° Gobabis: 11° | 31° Henties Bay: 9° | 15° Wind speed: 20km/h, Wind direction: S, Low tide: 07:19, High tide: 13:46, Low Tide: 19:48, High tide: 02:00 Swakopmund: 11° | 12° Wind speed: 23km/h, Wind direction: SW, Low tide: 07:17, High tide: 13:44, Low Tide: 19:46, High tide: 02:00 Walvis Bay: 10° | 17° Wind speed: 28km/h, Wind direction: SW, Low tide: 07:17, High tide: 13:43, Low Tide: 19:46, High tide: 02:00 Rehoboth: 9° | 30° Mariental: 9° | 27° Keetmanshoop: 8° | 23° Aranos: 8° | 29° Lüderitz: 9° | 29° Ariamsvlei: 6° | 22° Oranjemund: 9° | 26° Luanda: 21° | 22° Gaborone: 16° | 32° Lubumbashi: 18° | 36° Mbabane: 9° | 15° Maseru: 2° | 22° Antananarivo: 12° | 29° Lilongwe: 20° | 31° Maputo: 16° | 22° Windhoek: 13° | 29° Cape Town: 10° | 18° Durban: 13° | 15° Johannesburg: 14° | 27° Dar es Salaam: 23° | 30° Lusaka: 21° | 34° Harare: 17° | 30° Currency: GBP to NAD 23.39 | EUR to NAD 19.77 | CNY to NAD 2.52 | USD to NAD 17.85 | DZD to NAD 0.13 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.3 | EGP to NAD 0.36 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.67 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.18 | RUB to NAD 0.2 | INR to NAD 0.21 | USD to DZD 131.86 | USD to AOA 920.38 | USD to BWP 13.26 | USD to EGP 48.39 | USD to KES 128.23 | USD to NGN 1620.02 | USD to ZAR 17.85 | USD to ZMW 26.3 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index Same 0 | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1770.56 Down -1.47% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 13911.35 Up +0.04% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 31029.7 Up +0.10% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 497.56/OZ DOWN -0.0079 | Copper US$ 4.04/lb DOWN -0.0194 | Zinc US$ 2 721.80/T DOWN -0.3% | Brent Crude Oil US$ 72.03/BBP DOWN -0.0187 | Platinum US$ 919.13/OZ DOWN -0.007 Sport results: Currie Cup: Airlink Pumas 14 vs 41 Toyota Cheetahs XV | Fidelity ADT Lions 62 vs 5 NovaVit Griffons | Suzuki Griquas 37 vs 29 DHL Western Province Rugby Championship: Argentina 67 vs 27 Australia | Springboks 18 vs 12 New Zealand Weather: Katima Mulilo: 18° | 38° Rundu: 15° | 38° Eenhana: 15° | 38° Oshakati: 16° | 34° Ruacana: 16° | 34° Tsumeb: 19° | 33° Otjiwarongo: 14° | 32° Omaruru: 14° | 32° Windhoek: 13° | 29° Gobabis: 11° | 31° Henties Bay: 9° | 15° Wind speed: 20km/h, Wind direction: S, Low tide: 07:19, High tide: 13:46, Low Tide: 19:48, High tide: 02:00 Swakopmund: 11° | 12° Wind speed: 23km/h, Wind direction: SW, Low tide: 07:17, High tide: 13:44, Low Tide: 19:46, High tide: 02:00 Walvis Bay: 10° | 17° Wind speed: 28km/h, Wind direction: SW, Low tide: 07:17, High tide: 13:43, Low Tide: 19:46, High tide: 02:00 Rehoboth: 9° | 30° Mariental: 9° | 27° Keetmanshoop: 8° | 23° Aranos: 8° | 29° Lüderitz: 9° | 29° Ariamsvlei: 6° | 22° Oranjemund: 9° | 26° Luanda: 21° | 22° Gaborone: 16° | 32° Lubumbashi: 18° | 36° Mbabane: 9° | 15° Maseru: 2° | 22° Antananarivo: 12° | 29° Lilongwe: 20° | 31° Maputo: 16° | 22° Windhoek: 13° | 29° Cape Town: 10° | 18° Durban: 13° | 15° Johannesburg: 14° | 27° Dar es Salaam: 23° | 30° Lusaka: 21° | 34° Harare: 17° | 30° Economic Indicators: Currency: GBP to NAD 23.39 | EUR to NAD 19.77 | CNY to NAD 2.52 | USD to NAD 17.85 | DZD to NAD 0.13 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.3 | EGP to NAD 0.36 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.67 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.18 | RUB to NAD 0.2 | INR to NAD 0.21 | USD to DZD 131.86 | USD to AOA 920.38 | USD to BWP 13.26 | USD to EGP 48.39 | USD to KES 128.23 | USD to NGN 1620.02 | USD to ZAR 17.85 | USD to ZMW 26.3 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index Same 0 | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1770.56 Down -1.47% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 13911.35 Up +0.04% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 31029.7 Up +0.10% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 497.56/OZ DOWN -0.0079 | Copper US$ 4.04/lb DOWN -0.0194 | Zinc US$ 2 721.80/T DOWN -0.3% | Brent Crude Oil US$ 72.03/BBP DOWN -0.0187 | Platinum US$ 919.13/OZ DOWN -0.007